ในกระบวนการผลิตของโรงงานอุตสาหกรรมหลายประเภท เช่น อาหาร, เคมี, สี, เวชภัณฑ์ หรือของเสียในระบบบำบัดน้ำ ของเหลวที่ถูกลำเลียงมักไม่ใช่น้ำเปล่า แต่เป็นของหนืด (Viscous Fluid) หรือมีตะกอนเจือปน เช่น ซอส น้ำยาเคมี แป้งเหลว หรือกากตะกอน
ถ้าเลือกปั๊มไม่ถูกประเภท อาจเกิดปัญหา เช่น:
- ดูดของไม่ขึ้น
- ปั๊มอุดตัน
- ซีลแตกเพราะแรงดันเกิน
- มอเตอร์ร้อนหรือพังไว
บทความนี้จะช่วยคุณตัดสินใจได้ว่าควรเลือกปั๊มไดอะแฟรมแบบใดหากคุณต้องการสูบของเหลวที่ไม่ใช่น้ำธรรมดา
ทำไมปั๊มไดอะแฟรมจึงเหมาะกับของเหลวหนืดและของมีตะกอน?
ปั๊มไดอะแฟรมเป็นปั๊มแบบ Positive Displacement
- ใช้แรงดันลมดันไดอะแฟรมให้ดูด–ดันของเหลว
- เหมาะกับของหนืดมากกว่าปั๊มแบบแรงเหวี่ยง (Centrifugal Pump)
- ลำเลียงได้แม้ของเหลวไม่มีความไหลลื่นสูง
ปั๊มไดอะแฟรมมีช่องทางลำเลียงขนาดใหญ่
- ของเหลวที่มี ตะกอน เม็ด วัตถุผสมขนาดเล็ก สามารถผ่านได้
- ไม่ทำให้เนื้อของผลิตภัณฑ์เสียหาย เช่น ก้อนแป้ง กากอาหาร ฯลฯ
ทำงานได้แม้ของเหลวมีความหนืดสูง
- ใช้กับของหนืดระดับ 10,000–50,000 cPs ได้ (ขึ้นอยู่กับรุ่น)
- เช่น น้ำมันหล่อลื่นเข้มข้น, ซอส, สี, น้ำตาลเหลว, โคลนตะกอน
ปัจจัยสำคัญในการเลือกปั๊มไดอะแฟรมสำหรับของเหลวหนืด/ตะกอน
1. ความหนืดของของเหลว (Viscosity)
- หากของเหลวหนืดเกิน 5,000 cPs ต้องใช้ปั๊มแรงดันสูงหรือท่อนำขนาดใหญ่
- ตรวจสอบค่าความหนืดจาก MSDS หรือข้อมูลผู้ผลิต ของเหลวนั้น ๆ
2. ขนาดของตะกอนหรืออนุภาคในของเหลว
- ปั๊มบางรุ่นมีทางเดินน้ำแคบเกินไป อาจตัน
- ต้องดู Max Particle Size ที่ปั๊มรับได้ เช่น 2 มม., 5 มม., 9 มม.
3. วัสดุของปั๊มต้องทนต่อเคมีหรือของมีฤทธิ์กัดกร่อน
- แนะนำวัสดุไดอะแฟรมและวาล์ว เช่น PTFE (Teflon), Santoprene, EPDM
- ตัวปั๊มใช้ PP, PVDF หรือ SS316 ตามประเภทของของเหลว
4. ความสามารถในการดูดเอง (Self-Priming)
- ปั๊มไดอะแฟรมดูดได้แม้ไม่มีของเหลวค้างในท่อ
- เหมาะกับงานที่ต้องหยุด–สตาร์ทบ่อย และไม่ต้องการปั๊มรอง
5. แรงดันและปริมาณการไหล (Flow Rate & Pressure)
- ของหนืดต้องใช้แรงดันลมมากขึ้น
- ตรวจสอบว่าปั๊มสามารถสร้างแรงดันได้เพียงพอหรือไม่ (ปกติ 6–8 บาร์)
ตัวอย่างงานที่ใช้ปั๊มไดอะแฟรมกับของหนืดหรือตะกอน
- สูบ น้ำมันหล่อลื่น, น้ำมันเครื่องเก่า
- สูบ น้ำซอส, ของเหลวที่มีแป้ง ในโรงงานอาหาร
- สูบ กากตะกอนในระบบบำบัดน้ำเสีย
- สูบ สี, กาว, เรซิ่น, น้ำยาข้น ในอุตสาหกรรมเคมี
- สูบ ของเหลวไวไฟ เพราะปั๊มลมไม่เกิดประกายไฟ
ข้อควรระวังเมื่อต้องใช้กับของเหลวหนืด/มีตะกอน
อย่าลืมเลือกปั๊มให้เหมาะกับ “ความต่อเนื่อง” ของการใช้งาน
หากใช้งานต่อเนื่อง 24 ชั่วโมง ต้องเลือกปั๊มรุ่น Heavy Duty หรือมีระบบระบายความร้อน
หลีกเลี่ยงการใช้ท่อขนาดเล็กหรือโค้งงอมากเกินไป
จะทำให้แรงดันตก ดูดของเหลวไม่ขึ้น เสี่ยงมอเตอร์ทำงานหนักเกิน
ควรมีระบบกรองเบื้องต้นหากของเหลวมีเศษแข็ง เช่น ก้อนพลาสติก, ก้อนเหล็ก
เพื่อยืดอายุการใช้งานของปั๊ม และลดการอุดตัน
สรุป: เลือกให้ตรงกับของเหลว ประหยัดทั้งเวลาและงบซ่อม
การใช้ ปั๊มไดอะแฟรมกับของเหลวหนืดหรือตะกอน เป็นเรื่องที่ทำได้แน่นอน เพียงแต่ต้องเลือกให้เหมาะกับ
- คุณสมบัติของของเหลว (หนืดแค่ไหน, มีอนุภาคหรือไม่)
- วัสดุปั๊มและแรงดันลมที่ใช้
- โครงสร้างการติดตั้ง ให้รองรับของไหลแบบต่อเนื่อง
หากเลือกผิดอาจทำให้ปั๊มเสียภายในไม่กี่สัปดาห์ แต่ถ้าเลือกถูก จะใช้งานได้ยาวนาน คุ้มค่า และปลอดภัยทั้งระบบ
ไม่แน่ใจว่าความหนืดของของเหลวในโรงงานคุณต้องใช้แรงดันแค่ไหนหรือเลือกวัสดุอะไรถึงจะไม่กัดกร่อนเร็ว? ปรึกษาทีมเทคนิคของเราได้ฟรี พร้อมแนะนำปั๊มรุ่นที่เหมาะกับของเหลวเฉพาะทาง
