ในกระบวนการผลิตอาหารและยา “ความสะอาดและปลอดภัย” คือสิ่งที่ไม่สามารถต่อรองได้ เพราะหากมีการปนเปื้อนแม้เพียงเล็กน้อย อาจหมายถึง อันตรายต่อผู้บริโภคโดยตรง และนำไปสู่การเรียกคืนสินค้า เสียหายทั้งชื่อเสียงและต้นทุน หนึ่งในอุปกรณ์สำคัญที่มักถูกมองข้าม คือ “ปั๊มน้ำอุตสาหกรรม” ที่ใช้ลำเลียงน้ำหรือของเหลวในกระบวนการผลิต
ทำไมปั๊มน้ำต้องมีมาตรฐานในโรงงานอาหาร/ยา?
ในอุตสาหกรรมทั่วไป ปั๊มน้ำอาจทำหน้าที่เพียงสูบของเหลว แต่ใน อุตสาหกรรมอาหารและยา น้ำที่ถูกลำเลียงอาจเป็น:
- น้ำดื่มบริสุทธิ์
- น้ำใช้ในการล้างวัตถุดิบ
- น้ำสำหรับผลิตยา
- ของเหลวที่สัมผัสกับผลิตภัณฑ์โดยตรง
ดังนั้น ปั๊มต้องไม่ก่อให้เกิด การปนเปื้อนจากวัสดุ หรือ การสะสมของเชื้อโรค ใด ๆ ที่อาจเข้าสู่ผลิตภัณฑ์ได้
มาตรฐานที่ “ปั๊มน้ำอุตสาหกรรม” ต้องมีในโรงงานอาหาร/ยา
1. มาตรฐาน FDA (Food and Drug Administration)
- เป็นมาตรฐานของสหรัฐฯ ที่ยอมรับทั่วโลก
- ครอบคลุมวัสดุที่ใช้กับอาหาร ต้อง ไม่ปล่อยสารปนเปื้อน และ ปลอดภัยเมื่อสัมผัสของเหลว
- ปั๊มน้ำที่ใช้ในไลน์การผลิตต้องใช้วัสดุที่ ได้รับการรับรองจาก FDA เช่น PTFE, EPDM Food Grade
2. มาตรฐาน EHEDG (European Hygienic Engineering & Design Group)
- เน้นการ ออกแบบปั๊มให้สามารถล้างทำความสะอาดได้ 100%
- ไม่มีซอกหรือจุดอับที่เชื้อโรคสะสมได้
- ปั๊มที่ผ่าน EHEDG มักใช้ในระบบ CIP (Clean-in-Place) ของโรงงาน
3. มาตรฐาน GMP (Good Manufacturing Practice)
- ไม่ใช่มาตรฐานของตัวปั๊มโดยตรง แต่โรงงานที่ใช้ปั๊มต้อง เลือกอุปกรณ์ที่เข้าเกณฑ์ GMP
- ครอบคลุมการออกแบบพื้นที่ การเลือกวัสดุ และการป้องกันการปนเปื้อน
4. วัสดุต้องเป็น Food Grade / Pharmaceutical Grade
- ปั๊มน้ำควรทำจาก สแตนเลสเกรด 316L, PTFE, EPDM, หรือ PVDF ที่ได้รับการรับรอง
- ห้ามใช้วัสดุที่เสื่อมสภาพง่าย เช่น เหล็กเคลือบ หรือยางทั่วไป เพราะอาจมีเศษหลุดเข้าไปในของเหลว
ข้อควรระวังในการเลือกซื้อปั๊มน้ำอุตสาหกรรม
1. ปั๊มบางรุ่นอาจราคาถูก แต่ไม่ปลอดภัย
- หากไม่มีการรับรองวัสดุ อาจเสี่ยงต่อการปนเปื้อนแม้ใช้งานได้ปกติ
- ต้องขอดู เอกสารรับรองจากผู้ผลิต เช่น FDA Certificate, Material Declaration
2. อย่าลืมเรื่องการบำรุงรักษา
- ปั๊มที่ดีควรถอดล้างง่าย ล้าง CIP ได้
- ปั๊มที่ต้องรื้อประกอบยุ่งยากอาจเพิ่มความเสี่ยงเชื้อโรคสะสม
3. เลือกแบรนด์หรือผู้แทนจำหน่ายที่มีความเชี่ยวชาญ
- ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องมืออุตสาหกรรมอาหาร/ยาโดยตรง
- เพราะปั๊มบางประเภทแม้จะดูคล้ายกัน แต่ ฟังก์ชันและการรับรองอาจต่างกันมาก
ปั๊มน้ำแบบไหนเหมาะกับโรงงานอาหาร/ยา?
- ปั๊มแบบ Sanitary Centrifugal Pump สำหรับการลำเลียงน้ำ
- ปั๊มแบบ Diaphragm หรือ Magnetic Drive สำหรับของเหลวอันตรายหรือไวต่อปนเปื้อน
- ปั๊มแบบ CIP Ready ที่รองรับการทำความสะอาดในสายการผลิตโดยไม่ต้องรื้อเครื่อง
บทสรุป: ปั๊มไม่ได้มีไว้แค่ “สูบน้ำ” แต่ต้อง “รักษาความปลอดภัยของผู้บริโภค” ด้วย
หากคุณเป็นเจ้าของโรงงาน หรือวิศวกรที่รับผิดชอบระบบน้ำในสายการผลิตของอุตสาหกรรมอาหารและยา การเลือกปั๊มน้ำอุตสาหกรรมที่มี มาตรฐานสากล เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้ามเด็ดขาด
การลงทุนในอุปกรณ์ที่ ผ่าน FDA, EHEDG, GMP และใช้วัสดุ Food Grade ไม่ใช่แค่เพิ่มความปลอดภัย แต่ยังช่วยให้โรงงานของคุณผ่านการตรวจประเมินจากลูกค้าและหน่วยงานรัฐได้ง่ายขึ้น
ยังไม่แน่ใจว่าจะเลือกปั๊มน้ำรุ่นไหนดี? ให้ทีมวิศวกรของเราช่วยวิเคราะห์ระบบการผลิต พร้อมแนะนำปั๊มที่ ปลอดภัยและผ่านมาตรฐานสากล สำหรับโรงงานอาหารหรือยาโดยเฉพาะ
